Over geven, nemen en het stille saldo in samengestelde gezinnen
Het leek zo goed te gaan met Ruben en Emma. Ze hadden net samen een huis gekocht, de kinderen leken hun draai te vinden, en er was zelfs ruimte voor een vakantie waar echt genoten werd van elkaar en de kinderen. Toch stond Emma ineens in mijn praktijk. Vermoeid, gefrustreerd. En diep vanbinnen verdrietig.
“Het maakt niet uit wat ik doe,” zei ze, “het is nooit genoeg.”
Emma is stiefmoeder van Jilles, de zoon van Ruben. Ze doet haar best. Echt. Ze probeert hem ruimte te geven, grenzen te stellen, betrokken te zijn zonder zich op te dringen. Maar elke keer als ze iets zegt over Jilles, of iets lastig vindt, voelt Ruben dat als afwijzing. En daar wringt het.
De onzichtbare schuldrekening
In veel samengestelde gezinnen speelt er iets in de onderstroom dat zelden hardop wordt uitgesproken: schuld.
Ruben voelt zich verantwoordelijk voor zijn zoon. Hij wil er zijn. Misschien voelt hij zich schuldig over de scheiding, over de impact ervan, over momenten waarin hij niet kon geven wat nodig was. En dat is begrijpelijk. Ouderschap stopt niet bij een breuk.
Maar wat er onbewust gebeurt, is dit: zolang die schuld niet erkend en op de juiste plek gelegd wordt, komt de relatie met je nieuwe partner onder druk te staan. Want die schuld maakt dat je gevoeliger bent voor kritiek of grenzen van je partner richting je kind.
Wat een stiefouder bedoelt als “ik zoek de juiste manier” komt dan binnen als “jij doet het niet goed als vader.”
Herken je dit in je eigen gezin of relatie?
Je hoeft dit niet alleen te doen. Stel je vraag via de whats app en we denken graag met je mee
De omkering: schuld werkt beide kanten op
En dan ontstaat er iets vreemds. Omdat de partner van de ouder (de stiefouder) merkt dat er niets goed genoeg is, gaat zij nog harder werken. Meer rekening houden. Minder zeggen. Liefdevoller reageren. Tot het op is. En, ja soms heeft ze ook echt wat moeite met jouw kind en dat is ook lastig voor iedereen.
Tegelijkertijd voelt de ouder (zoals Ruben) zich niet begrepen, of zelfs verraden. En ontstaat er irritatie: “Jij staat niet achter mij. Jij hebt iets goed te maken nu.”
Zo ontstaat er aan beide kanten een openstaand saldo:
-
De ouder vindt dat de partner tekortgeschoten is tegenover het kind.
-
De partner vindt dat haar inzet niet gezien wordt.
Beide dragen schuld. En dat voelt zwaar.
Wat schuld doet in een relatie
Schuld die niet wordt erkend, zorgt voor verwijdering.
En schuld die wordt omgedraaid “dan mag jij nu voelen hoe dit is” zorgt voor een dynamiek van afrekenen in plaats van verbinden.
De communicatie stokt. Alles wat gezegd wordt, wordt geïnterpreteerd als verwijt. Er wordt nauwelijks nog echt geluisterd. En de oorspronkelijke pijn die van ouderschap, scheiding, of verlies raakt steeds verder uit beeld.
En het tragische is: het zijn vaak de stiefkinderen die dit alles voelen, maar er niets mee kunnen. Omdat niemand het uitspreekt.
Wat er nodig is om dit te doorbreken
-
Erkenning van wat er speelt.
Niet om te oordelen, maar om te benoemen: “Ik voel dat er iets tussen ons in staat.” Of: “Ik merk dat ik harder werk dan goed voor me is.” “Ik merk dat je mijn kind niet altijd leuk vindt, dat doet zeer” -
Ruimte om te onderzoeken van wie de schuld is.
En belangrijker nog: waar die thuis hoort. Schuld naar een kind is iets anders dan schuld in de partnerrelatie. Die moeten uit elkaar gehaald worden om zuiver te kunnen handelen. -
Een eerlijk gesprek over verantwoordelijkheid.
Wat draag jij? Wat draag ik? En is dat nog in verhouding? -
De moed om los te laten.
Soms is de grootste liefde dat je niet alles kunt oplossen. Maar wel samen wilt zoeken naar wat wél werkt.
Tot slot
Een samengesteld gezin ís geen kerngezin. En dat hoeft ook niet. Maar het is wél een systeem dat vraagt om zorgvuldigheid, moed en het willen aangaan van wat moeilijk is.
Als schuld de ruimte krijgt om zich op te stapelen, verstikt het de liefde. Maar als het wordt aangekeken, uitgesproken en op de juiste plek gelegd, ontstaat er iets nieuws: lucht, beweging en ruimte voor echte verbinding.
Herken je dit in je eigen gezin of relatie?
Je hoeft dit niet alleen te doen. Stel je vraag via de whats app en we denken graag met je mee
