We noemen het snel een complexe scheiding (hoog-conflict, vechtscheiding). Het klinkt zwaar, maar zegt nog niets over wat er speelt. In de podcastaflevering met Margreet Timmer verkennen we hoe het label vaak vastzet en hoe luisteren en analyseren ruimte maken voor veiligheid en samenwerking.
Wat bedoelen we eigenlijk met complexe scheiding
“Gedoe tussen ex-partners” kan vele oorzaken hebben: oud zeer tussen volwassenen, ongelijkwaardige patronen, ontbrekende afspraken of verkeerde verwachtingen. Het label “complex” vertelt niets over de oorzaak. De analyse wel.
Mini-casus 1
Situatie: vader en moeder sturen dagelijks lange berichten, zoeken steun bij eigen familie, kind klaagt over buikpijn.
Analyse: escalatiepatroon tussen volwassenen; kind draagt spanning mee.
Wat helpt: tempo omlaag, echt luisteren (door professionals) zonder oplossingen, daarna beslissen welk hulpverlener aan zet is.
Effect: minder berichten, meer voorspelbaarheid, kind durft weer te spelen na school.
Waarom het label ertoe doet
Woorden kleuren verwachtingen. “Complex” kan ouders moedeloos maken en professionals in regelreflex duwen. Taal die ruimte geeft en vragen die verdiepen, openen juist perspectief.
Eerst luisteren, dan pas regelen
Luisteren is vakmanschap. Kun je horen wat er gezegd wordt, zonder meteen te sturen Kun je doorvragen als iets schuurt Kun je de snelheid uit het gesprek halen voordat je structureert
Mini-casus 2
Situatie: moeder wil “nu” een nieuw ouderschapsplan; vader wil “nee” tot de zomer.
Analyse door professional: verschillende tempo’s, onuitgesproken verlies en angst.
Wat helpt: erkenning van verlies, tijdelijke werkafspraak van vier weken, één meetbaar doel en evaluatiemoment.
Effect: minder strijd over “voor altijd”, meer focus op “voor nu”.
Wie hoort waar?
Niet alles hoort bij jeugdzorg.
• Volwassen patronen en trauma: volwassen GGZ
• Ouderschapsplan en afspraken: ouders zelf of recht/mediation
• Kindondersteuning: kindgroep of vertrouwd netwerk
• Jeugdzorg: signaleren, borgen, toeleiden en waar nodig begeleiden
Mini-casus 3
Situatie: professional schrijft het plan “mee”, raakt in het midden verstrikt.
Analyse: grensoverschrijding van rol en mandaat.
Wat helpt: warme overdracht naar mediation; professional blijft op kindveiligheid en voortgang.
Effect: heldere rolverdeling, minder verwijten richting hulpverlening.
Ouders weer centraal zodat kinderen kunnen ademen
In conflict vernauwt je aandacht. Dat is geen onwil, dat is neurobiologie. Als ouders eigen stukken aangaan en de juiste dyade (co-ouders of partners) versterken, volgt er vanzelf meer lucht voor kinderen.
Tijd nemen aan de voorkant
Langzamer starten levert kortere, betere trajecten op. Een verklarende analyse voorkomt zwerven langs programma’s en hulpverleningsaanbod die niet passen.
Mini-casus 4
Situatie: gezin “heeft al drie trajecten gehad, niets werkte”.
Analyse: verkeerde ingang; steeds gestart bij kind, terwijl volwassen dynamiek de motor is.
Wat helpt: start bij volwassenen, parallel lichte kindsteun.
Effect: voor het eerst daling in conflictfrequentie en kortere herstelduur na ruzie.
Wat heeft de professional nodig
• Supervisie en zelfreflectie: jij bent je instrument
• Circulair denken: niet alleen “wat is het”, ook “waardoor wordt het beïnvloed”
• Interprofessioneel samenwerken: GGZ, jeugdzorg, onderwijs, recht
• Grenzen bewaken: doe wat in jouw mandaat ligt, verwijs de rest warm door
Praktische eerste stappen voor professionals voor morgen
-
Start elk gesprek met luisteren en samenvatten. Wat hoor ik, wat mis ik
-
Maak een korte analyse op drie sporen: volwassenen, kind, context
-
Bepaal per spoor: GGZ, jeugdzorg, mediation/recht of netwerk
-
Spreek één meetbaar doel af voor vier weken en plan de evaluatie
-
Borg reflectie: plan supervisie/intervisie, ook als het druk is
Afsluiting
Complex wordt behapbaar als we stoppen met plakken en beginnen met begrijpen. Luisteren, zorgvuldig analyseren en samenwerken over domeinen heen geven ouders en kinderen precies wat nodig is: rust, richting en ruimte.
Luister de volledige aflevering met Margreet Timmer in Het Stiefmoederparadijs. Stuur mij via de WhatsApp-button een bericht als je wil reageren.
Marieke
Stiefexpert
